Kişi neden yalan söyler?

Yalanın yalan olması için öncelikle yalan söyleyenin gerçek dışı ifadelerde bulunması ve karşısındaki kişiyi yanlışa yönlendirmesi gerekir. Yalan söyleyen kişinin bunu bilmesi çok önemlidir. Yalan söyleyenin amacı ve ne tür bir hedefi olduğu tamamen subjektif bir değerlendirme olarak düşünülmelidir. İyi niyet de olsa bunu sıklıkla hayatında kullanan, karşısındaki kişiyi incitmemek için yalan söylediğini düşünen ve bunu misyon haline getirmiş kişiler bir süre sonra kendi yalan dünyalarında kendilerini hapsederler ve çevrelerinde yalan bir hayal dünyası oluştururlar.

Yalanın temel özellikleri;
Yanlışlığın farkında olunması,
Aldatma niyeti taşıması
Öngörülen bir amacın olması,
Aldatan kişinin aldatmak için yorumlama/ekleme, abartma, yeniden birleştirme ve tamamen kurgu yöntemlerini kullanması.

Hangi davranışlar yalan sayılmaz?
Yok sayma ve görmezden gelme gibi savunma mekanizmaları yalan gerçeğinden biraz daha farklıdır. Bilinç dışı gerçekleşen savunma mekanizmaları, egonun zarar göreceği durumlarda ortaya çıkan ve kişinin benlik bilincini koruyan mekanizmalardır.

Bazen de çok ciddi bir travmatik yaşantının değiştirilmesi ya da yok sayılması, olay gerçekleşmiş olduğu halde kabul edilmeyip red edilmesi yalan kapsamına girmez. Kişinin bu durumla yüzleşmekten korkması ve kaçınması doğal bir savunma olarak değerlendirilmelidir.

Psikolojik rahatsızlığı olan kişilerin, doğruluğuna inanarak söyledikleri ya da yanlış bilgi edinmeden dolayı hatalı bilgi aktarımı yalan olarak kabul edilmez. Bilgi kaynağının ilk kişisi bilerek bir yalan söylediyse, buna inanan ikinci kişinin diğerlerine bilgi aktarımı, yalan olarak kabul edilmez.

Kişi Neden Yalan Söyler?
- Yalan söylemenin en açık nedeni çevre üzerinde etkili olabilmek, çıkar sağlayabilmek için kişinin diğerlerini kandırmasıdır. Bir suçlunun cezadan kaçabilmek için suçunu inkar etmesi ya da bir satıcının malını satabilmek için abartılı özellikler uydurması gibi. Buna karşın, patolojik yalanın, tekrarlı şekilde, belirgin şekilde işe yarar bir tarafı olmadan söyleniyor olması gerektiğini unutmamak gerekir.
- Bazı aşırı intrusif, kontrolcü çevreye maruz kalan kişiler bağımsızlık hissedebilmek için yalan söyleyebilir.
- Daha çok bilgiye sahip kişi çevre ve diğer insanları kontrol etme konusunda daha başarılı olabilir. Bir kişi güce sahip olabilmek ve gücü kaybetmemek için bilgiyi saklayabilir. Güç sahibi olabilmek için söylenen yalanlar inanıldığı sürece işe yarardır. Fark edildiğinde ise yalan söyleyen kişi güç kaybeder.
İstek doyurma ya da özsaygıyı düzenlemek için kişi yalan söyleyebilir. Burada kişinin söylediği yalanlar kendisiyle ilişkili yetersiz gördüğü alanlarla başa çıkabilmede kısa süreli de olsa rahatlama ve hoşnutluk hissi oluşturabilir.
-Sosyal açıdan bakıldığında ailenin çocuk yetiştirme tutumu, çocukları yetiştirirken nasıl tavır takındıkları kuşkusuz ki çocuğun yalan söylemesi bakımından önemlidir. Ayrıca çocukların yalan ya da fantezilerine nasıl yanıt verildiği dışında, çevrenin dürüst mü olduğu ya da çocuklara karşı yalanlar söylenip söylenmediği de çok önemlidir.
 
Yalan Söyleyenin Kişilik Özellikleri

Kişinin sosyal hayata uyumunu sağlayan davranış örüntüsü kişiliğin temel özelliklerinden biridir. Bu davranışlar; kişinin tepkilerini, olayları algılayış biçimini, başa çıkma becerilerini nasıl kullandığını, ahlaki değerlerini belli eder. Kişi her zaman kendi iç dünyası ile dış etkenler arasında bir uyum yakalamak ister. Bu uyumlu iletişim, onun sağlıklı tepkiler vermesiyle belirlenir. Eğer uyum sağlanmazsa sağlıksız bir iletişim vardır ve kişilik sorunları düşünülmelidir.

Kişilik bozukluğu teşhisi koyabilmek uzun süreli takip ve tekrarlayan davranış bozukluklarının oranına bağlıdır. Yalan söylemek tek bir tip kişiliğin özelliği değildir. Antisosyal, histrionik, narsisistik, borderline ve kompulsif kişilik bozukluklarına sıklıkla eşlik eder.

Patolojik Yalanlar
Kişiye yarar sağlamayan ya da çok az yararı olan yalan türüdür. Öylesine birden ve hesaplamadan söylenir. Kişi bunu neden söylediğinin açıklamasını yapmakta zorlanır. Hatta kişi doğruyu söylediğinde daha avantajlı olacağı durumlarda bile yalan söyleyebilir. Özetle kişiyi zor durumlara sokan, yaşamına zarar veren yalan türüdür.

Cevapla